Thực phẩm chức năng tràn lan trên thị trường với quảng cáo “thần dược”. Nhiều chiêu trò tinh vi như thổi phồng công dụng, dùng người nổi tiếng quảng bá, trong khi không ít sản phẩm chưa được kiểm chứng, tiềm ẩn nguy cơ cho sức khỏe.

Người tiêu dùng rơi vào ma trận, chiêu trò quảng cáo tinh vi

Theo Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam, số người sử dụng thực phẩm chức năng ngày càng tăng, chiếm 1/5 dân số, với tốc độ tăng trưởng khoảng 15% mỗi năm nhờ nhu cầu chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, thị trường này vẫn đối mặt với thách thức lớn về quản lý chất lượng và kiểm soát hàng giả, hàng kém chất lượng.

Mạng xã hội như Facebook, TikTok, Shopee tràn ngập quảng cáo thực phẩm chức năng với những lời hứa hẹn như “giảm cân thần tốc”, “đẹp da tức thì”, “tăng cường sinh lực”. Các KOLs, KOCs và Influencers liên tục xuất hiện với những lời quảng bá hấp dẫn. Không ít người tiêu dùng vì tin vào quảng cáo mà mua về sử dụng, nhưng kết quả không như mong đợi, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe.

Thực phẩm chức năng đang trở thành một ngành kinh doanh béo bở, nhưng cũng đầy rẫy những chiêu trò quảng cáo tinh vi. Từ các nền tảng mạng xã hội đến sàn thương mại điện tử, người tiêu dùng liên tục bị bủa vây bởi những lời hứa hẹn. Trong cơn sốt chăm sóc sức khỏe, nhiều người đã rơi vào bẫy của những sản phẩm kém chất lượng, quảng cáo quá đà mà không có kiểm chứng khoa học rõ ràng.

Một trong những vụ việc điển hình là kẹo rau Kera. Sản phẩm này được quảng cáo có thể thay thế rau xanh, nhưng kết quả kiểm nghiệm của Quatest – Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường (Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia) trong 100g sản phẩm có 0,51g chất xơ tương đương 1/6 quả chuối. Hộp kẹo thực tế 96g đóng gói 32 viên, như vậy một viên kẹo chỉ chứa 16mg chất xơ. Sở Y tế tỉnh Đắk Lắk đã kiểm tra cơ sở sản xuất kẹo Kera và không tìm thấy vườn rau như quảng cáo. Hiện các cơ quan chức năng đang lấy mẫu kiểm nghiệm.

Tiktoker Hằng Du Mục cũng bị chỉ trích vì quảng cáo quá đà về kẹo lutein ester, khẳng định có thể “phòng chống cận thị”. Sản phẩm này được bán với giá 125.000 đồng/hộp (60 viên) trong khi trên các sàn thương mại điện tử Trung Quốc, giá chỉ từ 28.000 – 48.000 đồng. Điều này làm dấy lên nghi vấn về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm.

Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê (Phú Thọ) từng tiếp nhận một bệnh nhân nữ 67 tuổi với các triệu chứng tức ngực, mất ngủ, tê tay chân sau khi sử dụng thực phẩm chức năng được giới thiệu trong một hội thảo. Sau khi uống đến lọ thứ 5, người này có triệu chứng nặng hơn, buộc phải nhập viện.

Cảnh giác với chiêu trò “thần dược”

TS Nguyễn Thanh Phong – nguyên Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) – khuyến cáo thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ sức khỏe, không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lợi dụng tâm lý muốn khỏi bệnh nhanh để quảng cáo sai sự thật, thậm chí dùng người nổi tiếng để tăng độ tin cậy. Những cụm từ như “khỏi bệnh hoàn toàn”, “tác dụng nhanh chỉ sau vài ngày” hay “bài thuốc gia truyền 100% tự nhiên” đều là dấu hiệu của quảng cáo thổi phồng, chưa được kiểm chứng khoa học.

Tin vào quảng cáo sai lệch không chỉ gây thiệt hại về tài chính mà còn làm chậm trễ điều trị đúng cách, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe. Người tiêu dùng cần tỉnh táo, tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng thực phẩm chức năng.

Thực tế, nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc vẫn tràn lan trên các kênh online. Hình thức bán hàng livestream, gắn mác “hàng xách tay”, “hàng nội địa” cùng sự quảng bá của KOLs khiến người tiêu dùng dễ bị lừa. Trong khi đó, việc kiểm soát chất lượng, đặc biệt với hàng nhập lậu, vẫn gặp nhiều khó khăn.

TS Chu Quốc Thịnh – Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) – cho biết, Bộ Y tế đang soạn thảo dự thảo sửa đổi Nghị định 15/2018/NĐ-CP để siết chặt kiểm soát công bố sản phẩm. Dự thảo yêu cầu cập nhật khi thay đổi nguồn gốc, thành phần, tên sản phẩm và tăng cường kiểm soát chất lượng sau công bố, đảm bảo cải cách hành chính nhưng vẫn nâng cao chất lượng thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Link bài viết: Nguy cơ cho sức khỏe từ thực phẩm chức năng không kiểm chứng